» پدر علم حقوق

امیر ناصر کاتوزیان در سال ۱۳۱۰ خورشیدی در تهران متولد شد. پدر وی ابوالفضل کاتوزیان و عمویش وکیل دادگستری و حقوقدان بودند. او همواره از مادرش به عنوان نخستین معلم و مربی خود یاد می‌کرد. کاتوزیان تحصیلات ابتدایی را در دبستان اقبال و دوران متوسطه را در دبیرستان علمیه گذراند. سپس وارد دانشگاه تهران شد و به تحصیل در رشته حقوق پرداخت.

کاتوزیان در سال ۱۳۳۱ از پایان‌نامه خود با عنوان «عقد ضمان» دفاع کرد و موفق به اخذ کارشناسی با درجه بسیار خوب گردید. محمد سنگلجی (یکی از استادانش) درپشت رساله وی اعلام و تصدیق نمود که او به درجه‌ای از اجتهاد رسیده‌است. وی در سال ۱۳۳۹ با دفاع از رسالهٔ دکترای خود با عنوان «وصیت درحقوق مدنی ایران» و نظریهٔ ابتکاری خویش با نام «شخصیت حقوقی ترکه»؛ موفق به اخذ عنوان دکترای حقوق گردید. کاتوزیان نخستین دانشجوی ایرانی است که موفق به اخذ مدرک دکترای حقوق در ایران و دانشگاه تهران است.

سال ۱۳۵۱ از دانشگاه تهران به مرتبه استاد تمام با پایه یک استادی نایل شد. سال ۱۳۵۸ وی به سمت سرپرست دانشکده حقوق و علوم سیاسی منصوب شد؛ و دراین مدت: بازسازی و انتشار مجله دانشکده، تجدید نظر در برنامه دانشکده و همگامی با تحولات اجتماعی، و نقد لایحه قصاص از کارهای عمده وی بود. سرانجام در جریان انقلاب فرهنگی و اعلام تعطیل شدن دانشگاه تهران از سمت خود در سرپرستی دانشکده حقوق استعفا داد. وی با شروع انقلاب فرهنگی ۱۱ سال از استادی دانشگاه تهران برکنار شد تا آنکه مجدداً از وی دعوت به همکاری به عمل آمد.

او ۵۷ جلد کتاب تألیف کرده‌است، که اکثر آن‌ها کتب آموزشی دانشگاهی هستند.

امیر ناصر کاتوزیان، حقوق را رسوب تاریخی اخلاق و جوهر حقوق را عدالت می‌دانست. وی بر این عقیده بود که: «قانون بدون رعایت عدالت هیچ شرافتی ندارد و عدالت والاترین ارزشهاست». حقوقدان را بنده و مطیع قانونگذار نمی‌دانست و تأکید می‌کرد که: «در پیشگاه عدالت زانو می‌زنیم نه در برابر قدرت».

ناصر کاتوزیان در نوشتن و تدوین پیش‌نویس اولیه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران شرکت داشت او نظام ریاستی را بر نظام پارلمانی ترجیح داده و بر این عقیده بود که: «من فکر می‌کنم ما ایرانی‌ها اصولاً طالب نظام ریاستی هستیم».

کاتوزیان از فعالین و همراهان با علی‌اصغر حاج‌سیدجوادی در مجموعه جنبش بوده و خواهر او کیان کاتوزیان (همسر علی‌اصغر حاج‌سیدجوادی) مسوولیت نشریه جنبش را بر عهده داشت.

وی علیرغم عدم عضویت و حضور در هیچ‌یک از گروه‌ها، در انتخابات مجلس خبرگان قانون اساسی در سال ۱۳۵۸ در فهرست کاندیداهای مورد حمایت جبهه ملی ایران، نهضت آزادی، سازمان مجاهدین خلق، جاما و جنبش مسلمانان مبارز قرار داشت.ناصر کاتوزیان هیچگاه پیشنهاد مناصب سیاسی و حکومتی مانند: وزارت علوم، وزارت دادگستری، عضویت در شورای نگهبان را نپذیرفت.

کاتوزیان در دوران انقلاب با قانون قصاص، اعدام مجرمان زیر ۱۸ سال و موارد مشابه در خصوص نقض قانون اساسی و مدنی و نقض حقوق بشر مخالفت کرد.

امیرناصر کاتوزیان، صبح سه شنبه یازدهم شهریور ۱۳۹۳ در تهران در سن ۸۳ سالگی درگذشت و در قطعه نام آوران بهشت زهرا (۲۵۵) ردیف ۳۱ شماره ۳ دفن گردید.

تگ ها : پدر علم حقوق ناصر کاتوزیان

۰ نظر / ۱۷۹۶ بازدید